SAHİH-İ BUHARİ

Bablar - Konular - Numaralar

KİTABU MEVAKİTİS-SALAT

<< 315 >>

1. Namaz Vakitleri Ve Faziletleri

 

-وقوله عز وجل: {إن الصلاة كانت على المؤمنين كتابا موقوتا} /النساء: 103/ وقته عليهم.

Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: "Muhakkak ki namaz, mu'minler üzerine vakitleri belli bir farzdır.[Nîsâ 103.]

 

حدثنا عبد الله بن مسلمة قال: قرأت على مالك، عن ابن شهاب:

 أن عمر بن عبد العزيز أخر الصلاة يوما، فدخل عليه عروة بن الزبير فأخبره: أن المغيرة بن شعبة أخر الصلاة يوما، وهو بالعراق، فدخل عليه أبو مسعود الأنصاري فقال: ما هذا يا مغيرة، أليس قد علمت أن جبريل صلى الله عليه وسلم نزل فصلى، فصلى رسول الله صلى الله عليه وسلم، ثم صلى، فصلى رسول الله صلى الله عليه وسلم، ثم صلى، فصلى رسول الله صلى الله عليه وسلم، ثم صلى، فصلى رسول الله صلى الله عليه وسلم، ثم صلى، فصلى رسول الله صلى الله عليه وسلم، ثم قال: (بهذا أمرت). فقال عمر لعروة: اعلم ما تحدث، أو إن جبريل هو أقام لرسول الله صلى الله عليه وسلم وقت الصلاة؟

 

[-521-] İbn Şihâb'dan şöyle nakledilmiştir: Bir gün Ömer bin Abdülaziz, namazı geç vakte bıraktı. Bu esnada Urve İbn Zubeyr yanına geldi ve ona şu olayı haber verdi: Muğire bin Şu'be Irak'ta iken bir defasında namazı geciktirdi. Derken Ebu Mes'ud el-Ensârî yanına geldi ve ona şöyle çıkıştı: "Ey Muğire bu yaptığın da ne! Bilmiyor musun ki, Cebrail indi ve namaz kıldı. Peşi sıra Allah Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem namaz kıldı. Cebrail bir kez daha namaz kıldı, peşi sıra Allah Resulü de namaz kıldı. Cebrail yine namaz kıldı, peşi sıra Allah Resulü de namaz kıldı. Cebrail bir daha namaz kıldı, peşi sıra Allah Resulü de, namaz kıldı. Cebrail bir defa daha namaz kıldı, peşi sıra Allah Resulü de, namaz kıldı. Sonra melek Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e: Sana bu şekilde namaz kıldırmakla emrolundum dedi.

 

Ömer bin Abdülaziz Urveye, 'Anlattığının ne manaya geldiğini bil! Rasulullah'a namaz vakitlerini bizzat Cebrail mi öğretmiş?" dedi.

 

Tekrar: 3221, 4007.

 

 

AÇIKLAMA:     (Bir gün namazı geciktirdi) İmam Buhârî, "Bedu'l-halk Yaratalışın Başlan­gıcı" bölümünde, rivayetin bu bölümünü "ikindi namazını biraz geciktirdi" şek­linde nakletmiştir. İbn Abdilberr şöyie demiştir: "Rivayetin akışından, Ömer İbn Abdilaziz'in ailesinin aksine, bunu Adet haline getirmediği, sadece bir gün yap­tığı anlaşılmaktadır...Ömer İbn Abdülaziz'in namazı geciktirmesinden maksat, onun müstehap vakit çıkıncaya kadar namazı kılmadığını ifade etmektir. Yok­sa, bununla Ömer İbn Abdilaziz'in güneş batıncaya kadar namazını kılmadığı kasdedilmemiştir.

 

(Irak'ta iken) Kanabî ve diğerlerinin İmam Mâlik'ten naklettiği Muvatta’ rivayetine göre bu ifade "Kufe'de İken" şeklinde geçmektedir. O dönemde Mu­ğîre, Muâvİye İbn Ebî Süfyân tarafından buraya vali olarak atanmıştı.

 

(Ebu Mes'ud) Ukbe İbn Amr el-Bedrî'dir.

 

(Cebrail indi ve namaz kıldı. Peşi sıra Allah Resulü na­maz kıldı.) Kadı lyâz şöyle demiştir: "Hadisin zahirinden, Hz. Peygamber'in Cebrail'in namazını bitirdikten sonra namaz krldığı anlaşılır. Ancak bunun dışındaki rivayetlerde, Cebrail'in Hz. Peygam­ber'e İmamlık yaptığı belirtilmiştir. Bu durumda, hadiste ge­çen (Cebrail indi ve namaz kıldı. Peşi sıra Allah Resulü namaz kıldı) ibaresi, Cebrail namazın bir rüknünü yaptığı zaman peşi sıra Allah Resulü de yaptı şeklinde anlaşılır." İmam Nevevî de kesin bir İfadeyle bu görüşü ifade etmiştir.

 

O dönemde Müslümanlar denerek, namaza çağrılırdı. Çünkü o sıralar henüz ezan din tarafından öngörülmemişti. Bu hadis, başkasının arka­sında namaza duran kimseye İmam olarak uymanın caiz olduğuna delil olarak getirilmiştir. Bu çıkarıma yöneltilecek eleştirilere, Ebu Bekir'in Hz. Peygamber'in arkasında, Müslümanların da Hz. Ebu Bekir'in arkasında namaz kılması olayı savunulurken söylenen cevaplarla karşılık verilir. Bu du­rumda, imamın arkasında imamlık yapanın görevi ancak cemaate sesi yetiştir­mektir. Nitekim bu konu imamet bahsinde gelecektir.

 

Abdurrezzâk'ın "Mussannefinde Ma'mer'in Zührî kanalıyla naklettiği ve şu ilave bilgiyi içeren bir rivayet vardır: "Ömer İbn Abdülaziz, ölünceye kadar na­mazı kıldırırken cemaate sadece bir işaretle yani imamın tekbirleriyle duyur­makla yetindi." İsmail İbn Hakîm kanalıyla da şu rivayet gelmiştir: "Ömer ibn Abdülaziz ikindi namazından sonra akşam güneş batımına kadar birkaç saat geçirirdi.

 

Ayrıca İbn İshak'ın Zührî'den naklettiği şu rivayeti de nakletmiştir: !'Ömer İbn Abdilaziz ölünceye kadar, (ikindi) namazını geciktirmedi." Bütün bu riva­yetler, Ömer İbn Abdülaziz'in, Urve'den bu hadisi duyduktan sonra vakitlere son derece riayet etmeye başladığını gösterir.

 

Hadisten Çıkan Sonuçlar

 

1- Alimler devlet erkanının yanına gidebilir.

2- Alimler, devlet adalarının sünnete aykırı davranışlarını eleştirirler.

3- İlim adamı kendisini dinleyenin garip bulduğu konuyu, delillerle iyice açıklar.

4- İhtilaf anında sünnete müracaat edilir.

5- Ömer İbn Abdülazİz'in ne kadar faziletli bir zat olduğu bu hadisten anla­şılır.

6- Faziletli vakitlerde namaza gitmek, erdemli bir davranıştır.

7- Sabit olan haber-İ vahid kabul edilir.

 

 

قال عروة: كذلك كان بشير بن أبي مسعود يحدث عن أبيه، قال عروة: ولقد حدثتني عائشة: أن رسول الله صلى الله عليه وسلم كان يصلي العصر، والشمس في حجرتها قبل أن تظهر.

 

[-522-] Urve'den şöyle nakledilmiştir: "Aişe r.anha, Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in güneş daha onun odasında iken, daha evleri aşmadan ikindi namazını kıldığını bana anlattı.

 

Tekrar: 544, 545, 546, 3103.

 

AÇIKLAMA:     Buradaki güneşten maksat gölgedir. Hz. Âişe, Allah Resûlü'nün (s.a.v.) gölgenin uzamasından önce ikindi namazını kıldığını ifade etmek İstemiştir.